| PAZAR MUHABBETİ I SOY ADLARINDAKİ CURCUNA Telefondaki muhatabım, soyadının “Civciv” olduğunu söyledi. Ben ise “Koyuncu” olduğumu, konuşmanın başında kendimi tanıtırken ifade etmiştim. Sayın Civciv’le yaptığı telefon görüşmesi bitti. Ahizeyi yerine koyarken aklıma, soy adlarımızdaki gariplik takıldı. Soyumuzun koyunla civcivle, tavukla, yumurtayla ilişkisi ne olabilirdi? Birden, Rafu Tamer’in bir yazısında Prof. Haluk Cillov’a sorduğu bir suali hatırladım:: “Sahi hocam, Cillov ne demek?” Sayın Cillov, bu suali cevaplandırdı mı bilemiyorum ama, kütüphanemdeki 1974 Baskısı Türk Dil Kurumu Sözlüğü’ne baktım. Cillov diye bir kelime yoktu. Ferit Develioğlu’nun Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügati de bu kelimeyi almıyordu. AMERİKA’DA YERLİ ADLARI Romanlardan ve filmlerden öğrendiğimize göre Amerika’da yaşayan Kızılderilililer, soy adlarını hayvanlardan seçiyor: Puma Dişi, Gamlı Baykuş, Oturan Ayı, Kartal Pençesi, sözünü ettiğimiz Kızılderili adlarından bazılarından. Bizdeki durum da Amerika yerlilerinden pek farklı değil. Değerli bilim adamlarımızdan İsmail Hami Danişmend, soy adlarımızdaki curcunayı ele alarak şöyle bir tasnife tabii tutuyor: HAYVAN VE HAŞERAT ADLARI Soy kelimesi Türkçe’de hem ırk ve cins, hem de aile ve kuşak manalarına gelir. Onun için genel olarak “soyumuz” denilince de aile adlarımız kasdedilmiş demektir. Her millete soy adları atalarından kalmıştır. Fakat ne hikmetse bizimkiler öyle değildir. Şanlı atalarımızın ciddiyet ve ağırbaşlılığı ile, aşağıda vereceğimiz gülünç adların hiçbir ilgisi yoktur. Yılan, Akrep, Çıyan, Karayılan, Karaböcek, Karakediler, Akyavaş (Bit), Pire, Böcet, Güve, Dana, Bakar (Öküz), Boğa, Çekirge, Çakal, Tilki, Kedi, Palaz, Ördek, Karga, Baykuş soy adı olarak kullanılan hayvan ve haşerat adlarından bazılarıdır. PİSLİK ADLARI Tezek, Oturak, Oturakçı, Çamur, Çamurlu, Çamurdan, İğrenç, Kirli, Kirliayak, Kiroğlu, ÖZkırpıntı, Özsilkinti, Pisçubukçu, İşkusduran, Çürük, Paslı, Karıncalı, Kanlı, Böcekli, Bulanık, Kıllı, Çöp, Çıban, Burnukara, Şişbacak, Berbar, İğren… GÜLÜNÇ SIFATLAR Mantarca, Şakacı, Şaşkın, Dalgın, Baygın, Perişan, Cansız, Soytarı, Yardak, Sefil, İtçi, Lafçı, Geveze, Potçu, Acemi, Çalışmaz, Bitkin, Hantal, Kanbur, Topal, Kör, Kötürü Çopur, Atar, Delice, Kaba, Kabaca, Şakrak, Gebeş, Çoksulu, Kurak, Çorak, Kornaz, Cazgır, Yolasığmaz, Tombul, Tavlanmış, Şişman, Göbekli, Toparlak, Kuru, Kanıkuru, Buruşuk, Kırışık, Çapkın, Haylaz, Ayyaş, Cimri, Yamak, Uşak, Kapusuz, Gülünç, Kalkınız, Pekşişman, Pekşipşak, Cüce, Oynak, Civeler, Ekşi, Kirpikli, Gölgeli, Süslü, Zengin, Mirasyedi, Görünmez, Üremez, Nazlı, Çokmeraklı, Sevimli, Cici, Bici, Dandin, Dayday, Gerdanlı, Sivri, Gergin, Çaprak, Çilli, Korkak, Keleş, Bezgin, Uykusuz, Hırlar, Çokbilgiç, Şeytançekici, Canbaz… GÜLÜNÇ ADLAR Bekar Bekaroğlu, Zina, Kaypakoğlu, Hinoğlu, Şalgamoğlu, Karanlıkoğlu, Gebeoğlu, Fındıkoğlu, Uzun kavak altında yatar uyuroğlu, Deli gönül, Delisoy, Boşkazan, Fıçı, Kaldırım, Eşik, Çamaşır, Diken, Biber, Kul, Köle, Tombultürk, Ayak, Bacak, Baldır, Topuk, Çarık, Çıplak, Tıraş, Alkış, Bahşiş, Çalım, Kıtır, Aldıkaçtı, Kapak, Özkabak, Karakabak, Tozduman, Günbattı… YABANCI KELİMELER Alman, Romalı, Çar, Rua, Kıral, Kont, Papa, Papaz, Neptün, Granit, Bebe, Salın, Kravat, Nozayik, Tünel, Delege, Derbi, Kongo, Baybay, Miyami, Jüpiter, Sezar, Solan, Kant, Emil, Senbol, Şarman, Soley, Metal, Telefon, Füze, Dinamit, Tribün, Ekol,, ,Palas, Valsoğlu, Direktöroğlu, Lüküslü, Sık… KORKU KELİMELERİ Soyadı olarak kullanılan korku kelimelerinden birkaçı da şunlardır: Canavar, Ejder, Katil, Elikanlı, Hülagü, Azgın, Kızgın, Hırçın, Çete, Vuran, Asan, Elkır, Yumrukçal, Kesbiç, Bunalt, Canal, Sarpasar, Hıncal, Sürgün, Kesik, Seni, Çokzali, Korsan, Zindancı, Canyoran, Kolkıran, Kulakçeken, Kükrer, Gülmez, Tozduman, Delisoy, Sert, Sedit, Dev, Cin, Kazık, Samyeli, Kasırga, Uçurum, Karanlık, Engel, Büyükengel, Yangın, Feci, Hüzün, Cinnet, Şer, Maraz, Zehir, Sancı, Ecel, Mevta, Yandım, İmdaad! PAZAR MUHABBETİ I 22 KASIM 1992
|
