Bunlar da Yıkılan Ucubeler!
Başbakan Erdoğan’ın gündeme taşıdığı “Ucube heykel” tartışmaları devam ederken zamanla güncelliğini ve anlamını kaybeden onlarca anıtın, bulunduğu ülkelerde değişik sebeplerle yeniden kaldırıldığı ortaya çıktı. Türkiye’de yakın tarihin tozlu sayfaları arasında yerini alan en önemli heykel tartışması 27 Mayıs 1960 askerî darbesinin simgesi olarak Taksim Meydanı ve İzmir Enternasyonal Fuarı’na dikilen heykeller oldu. Her iki heykel de yine bir askerî darbenin ardından 12 Eylül 1980 sonrası kaldırıldı.
KARS’TA KALDIRILAN 5. ANIT
Kars Belediyesinin önüne konulan birinin elinde gül diğerinin kucağında kuzu bulunan 2 kadın heykeli ile Şehit Hulusi Aytekin Caddesi üzerindeki çıplak kadın heykelleri vatandaşların tepkisi üzerine, kentin girişindeki kaz heykeli ise İl Trafik Komisyonu’nun kararı doğrultusunda daha önce kaldırıldı (2009). Başbakan Erdoğan’ın ‘ucube’ dediği, beton anıt, “Sit alanına yapıldığı için kaldırılması yönünde” karar alındı.
DEMOKLES’İN KILICI
27 Mayıs 1960 askerî darbe anısına Taksim Meydanı’nın tam ortasına dikilen süngülü ve defne yapraklı heykele, 20 yıl kimse dokunamadı. Heykel yine bir askerî darbeyle, 12 Eylül 1980’de kaldırıldı.
BUSH'A ATILAN AYAKKABI
2008’de Irak’ı ziyaret eden ABD Başkanı Bush’u protesto ederek ayakkabısını fırlatan gazeteci Muntazar el-Zeydi’nin hatırasına, Saddam’ın doğduğu kent olan Tikrit’e dikilen dev ayakkabı heykeli, ,törenle açıldıktan bir gün sonra kaldırıldı. (2009).
MİDAS’IN KULAKLARI
Ankara Polatlı Karayolları Şefliği önüne Frigya Kralı Midas adına dikilen heykel “Bulunduğu yerde tahrip olduğu gerekçesiyle” depoya kaldırıldı (2008). Tarihi değeri bulunmayan heykelin kitabesinde “Tuttuğu altın olan eşek kulaklı Frigya Kralı Midas-Gordion M. Ö. 738-696” yazıyor.
HÜKÜMET KRİZİ ÇIKTI
1973’de Gürdal Duyar’a yaptırılan “Güzel İstanbul” adlı çıplak kadın heykeli Karaköy Meydanı’na yereştirildi. Ancak 1974 Martında dönemin CHP-MSP koalisyon hükümetinin İçişleri Bakanı Oğuzhan Asiltürk heykel için, “Türk anasına hakarettir” dedi. Necmettin Erbakan da “Heykel derhal oradan sökülmelidir” dedi. Hükümet krizine dönen heykel, 21 Mart 1974 gecesi söküldü ve Yıldız Parkı’na yereştirildi.
TAZMİNAT ÖDETTİ
“Böyle sanatın içine tükürürüm. Ahlaksızlığın adını sanat koymuşlar” sözleriyle tarihe geçen Ankara Belediye Başkanı Mlih Gökçek, Kars’taki ‘ucube’nin de mimari Heykeltıraş Mehmet Aksoy tarafından yapılan Altınpark’taki ‘Periler Ülkesinde’ adlı heykeli, orgazmı anlattığı gerekçesiyle kaldırdı. Açılan davayı kaybeden Gökçek, Aksoy’a tazminat ödedi ve mahkeme kararıyla heykeli tekrar yerine koydurdu.
KEMER AŞK HEYKELİ
Antalya’nın Kemer ilçesinin merkezindeki kavşağa 2007’de dikilen ‘aşk heykeli’, vatandaşlardan ve turistlerden tepki gördüğü gerekçesiyle 2009 yılında kaldırıldı. Zafer Sarı’ya yaptırılan metal heykel, çıplak bir kadını belinden tutup havaya kaldıran erkek figürünü tasvir ediyordu.
RESİM ALTI YAZISI: 1960 askerî yönetim tarafından İzmir Fuarı’nın Lozan Kapısı alanına dikilen “27 Mayıs Devrim Anıtı”, yine bir askerî darbeyle 12 Eylül 1980’den sonra ortadan kaldırıldı. Ünlü heykeltıraş Sadi Çalık’a yaptırılan heykelin yerinden sökülmesi sırasında kimseden “sanat eseridir, dokunulamaz” tarzında bir tepki gelmemesi dikkat çekti.
SEFA KOYUNCU I TÜRKİYE GAZETESİ – 16 OCAK 2011
